Monte Carlo Yanılgısı Ve ‘Askeri Ücret’ Çıkmazı
Şimdi tane tane anlatacağım:
Önce unutanlar ya da bilmeyen okurlarımız için Monte Carlo yanılgısını kısaca hatırlatayım: Olay, 1900’lü yıllarda Monte Carlo’da bir kumarhanede rulet oyununda geçer. Oyun açıldığında top çarktaki siyahta durur. İkinci, üçüncü dönüşte de siyah gelir. Bunun üzerine oyuncular peş peşe siyah gelme olasılığı olmadığını düşünerek paralarını hep kırmızıya yatırırlar. Ancak üst üste 29 defa top siyaha gelir ve oyuncular rulet masasında çok büyük paralar kaybederler. 30’uncuda kırmızı gelir ancak oynayacak para kalmamıştır.
*******
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın (TCMB) enflasyon hedefi de tam bir Monte Carlo yanılgısıdır. 2021 yılının sonlarına doğru TCMB 2022 hedefini yüzde 5 olarak açıklar. Peki, 2022 yılı enflasyonu kaç olur? Rakamlarına neredeyse kimsenin inanmadığı, sepetinde ne olduğunu bile saklayan TÜİK’e göre yüzde 64.27, ENAG’a göre ise yüzde 105.19 olur. Aradaki yanılgı payının yüzdesini siz hesaplayın. 2023 enflasyon hedefi ve gerçekleşmesi de 2022’ye yakın çıkar. 2024 hedefi de geçtiğimiz günler revize edilerek yüzde 14’ten 21’e yükseltildi. Bu açıklamanın ardından TCMB Başkan Yardımcısı Cevdet Akçay, “Gerçekleşen enflasyon yerine asgari ücretin hedef enflasyona göre yapılması gerekir” dedi.
Bu arada asgari ücretlinin 17 bin 2 lirası da yılbaşında yüzde 44 hedefi gerçekleşirse 7 bin 480 lira eriyerek reel olarak 9500 liraya inecek üstelik o da TÜİK verilerine göre. Enflasyonda hedefleri tutturamadıkları bu kadar açıkken asgari ücrete nasıl hedefe göre zam yapacaklar? Üstelik yapılacak zammın 3-4 ayda sıfırlanacağını bilirken böyle bir öneride bulunmak en hafif tabiri ile vicdansızlıktan başka nedir? Bu asgari değil, askeri ücrettir.
Aynı Cevdet Akçay, daha önce yaptığı açıklamada; yüzde 10 ücret artışının enflasyonu yıllık yüzde 1.2 etkilediğini söylemişti. Gördüğünüz gibi enflasyonu ücretlere yapılan artış değil başka kalemler etkiliyor. O kadar çok ki. Geçmediğimiz köprüye, gitmediğimiz yola tedavi olmadığımız hastaneye Hazine tarafından bizim adımıza verilen garanti paralar, müteahhitlerin silinen vergi borçları, kamudaki israf. Bu liste uzar da uzar.
*******
Hatırlayın;
Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın,25 Şubat 2019’da, “Mart şubattan, nisan marttan, hele mayıs zaten nisandan çok çok iyi olacak” dediğini hatırlayın.
Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin 27 Aralık 2021’de “Bir uyusam, 6 ay sonra uyansam, memleketim ne güzel olmuş” dediğini unutanınız var mı?
Ya İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun, 5 Haziran 2021’de “Ekonomi Temmuz ayından itibaren öyle bir atacağa kalkacak ki, Almanya’sı, İngiltere’si, İtalya’sı, Fransa’sı ve hele hele her şeye burnunu sokan Amerika’sı çatlayacak patlayacak. Hazır mıyız?” diye sormasını da unutmuş olamazsınız. Ekonomi öyle bir patladı öyle bir patladı ki, Temmuz'da değil de Eylül'de oldu.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan o aralar, “Nass var nas, nas varken sana bana ne oluyor. Bunlar anlamaz, ben ekonomistim” demişti de hani hepimiz perişan olmuştuk ya.
*******
Şimdi hatırladınız, o zaman gelelim günümüze...
Peki Erdoğan geçen hafta ne dedi? “Faiz de enflasyonda birlikte düşecek.” Faiz düştüğünde enflasyon düşmüş müydü ki? Hadi buyur buradan yak.
Yok, yok Mehmet Şimşek’in dediklerini unutmadım: “2025 2024’ten iyi olacak.”
Dönelim şimdi Monte Carlo yanılgısına. Yukarıda büyüklerimizin söylediklerini iyi niyetli düşünürsek tamı tamına Monte Carlo yanılgısıdır. Eğer bu Monte Carlo yanılgısı değilse, adını ben koyup başıma sıkıntı almak istemem.
Onlar çarkı çeviriyor, top hep siyaha geliyor.
Yılbaşında emeğinize sahip çıkın. Bu sefer hep onların belirledikleri askeri disiplinde askeri ücret değil, gerçekten asgari ücret olsun. Bu ülke evlatlarına kirayı, faturaları, mutfağı düşündürmeyecek kadar zengindir.
Bu sefer de top kırmızıya düşsün.
Mesela asgari ücretlinin 2024 kaybını ödesinler, üstüne de hedef enflasyon kadar zam yapsınlar.
Tüm bunlar yaşanırken Atatürk’ün kurduğu CHP ne yapıyor, aslında ne yapmalı?
İsterseniz bir sonraki yazımda anlatayım.
Kalın sağlıcakla.