Kırgızistan’ın başkenti Bişkek’te Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) Devlet Başkanları Konseyi 11’inci Zirvesi’nde konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan, burada Ortak Türk Alfabesi projesi hakkında açıklamalarda bulunmuştu. Erdoğan, “Ortak alfabe, ortak istikbalimizin ve geleceğe adım atmanın da nişanesidir. Bu vesile ile özellikle Ak Sakallılar’ın koordinasyonunda ortak dili geliştirmek amacı ile ortak alfabe çalışması Eylül 2024’te tamamlandı. 34 harfli alfabede mutabık kalındı. Üyelerin bu alfabe ile gerekli dönüşümü tamamlaması gerek” demişti.

Ortak alfabe projesinin Türk dünyasının bir asırlık hayali olduğunu dile getiren OMÜ Türkçe Öğretimi Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof Dr. Serkan Şen, “Bu kararın Türk dünyası için önemli ve yerinde bir karardır” diyerek varılan anlaşmayı destekleyen açıklamalarda bulundu.

Türk Devletleri Teşkilatı’nın üyeleri tarafından üzerinde uzlaşılan alfabe aslında Türk dünyasının bir asırlık hayalinin bir yansıması olduğunu belirten Prof Dr. Serkan Şen, “İlk defa 1926 Bakü Türkoloji Kurultay’ında böyle bir adım atılmış. Fakat maalesef zaman içerisindeki gelişmeler sonrası neticeye varılamamıştır. Aradan geçen 100 yıllık zaman diliminin ardından böyle bir adımın ete kemiğe bürünmesi tabii ki önemlidir. Ama bundan daha önemlisi Türk devletlerinin devlet iradesiyle meselenin arkasında durabilmesidir” dedi.

Arkasında durulabildiği takdirde projenin dilde, fikirde ve işte birlik hedefi açısından son derece kıymetli bir adım olacağına vurgu yapan Serkan Şen, “Zamanın ruhu nasıl tecelli eder bilmiyorum ama bizim böyle bir gündemimizin olması, Türk Devletleri Teşkilatı’nın böyle bir meseleye el atmış olması ileride Türk dünyasının birleşmesi ve buluşması açısından son derece önemli bir adımdır” diye konuştu.

Ülkemizde alfabenin değişmeyeceğini de kaydeden Şen, “Yani bir taslak alfabe Türk dünyasında kullanılan yazı sistemlerinde bizde bulunmayıp onlarda temsil edilen işaretlerin ne olduğunu anlamamız açısından önemli. Biz İstanbul Türkçesi odaklı bir alfabe benimsediğimiz için İstanbul Türkçesi’nde Türk dünyasının belli bölgelerinde kullanılan sesler zaman içerisinde erimiştir. Anadolu’da vardır ama İstanbul Türkçesi’nde erimiştir. Mesela Anadolu’da hala “yoh” der. Hırıltılı “H” ile yok der. Ama İstanbul Türkçesi bunu ‘yok’a dönüştürmüş” diye belirti.

Azerbaycan Türkçesi’nde ‘yaxşi’ gibi ifadeler kullanırken, bunun işaretle yani harfle karşılanması görünümü ortaya çıktığına vurgu yapan Şen, “Dolayısıyla bizim işte Azerbaycan Türkçesi ile kaleme alınmış bir metni yeni nesillerimizin anlaması, oradaki çarpının hırıltılı H’ye denk geldiğini, Q’nun kalın K’ye denk geldiğini bilerek anlamlandırılması adına son derece kıymetli bir adım olarak görüyoruz.

OMÜ Türkçe Öğretimi Uygulama ve Araştırma Merkezi dünyanın dört bir yanından şehrimize gelen yabancı öğrencilerin Türkçe öğrendiği, Türkçe’nin sıcaklığında bir araya geldiği bir kurum. Türk dünyasından gelen öğrencilerimiz de var. Bu saatten sonra alfabe bir devlet politikası olarak hayata geçirildiğinde bu öğrencilerimizi Türkiye Türkçesine aşinalı, Türkiye Türkçesini okuyup yazması çok daha kolaylaşacaktır” diye kaydetti.

Ortak alfabe ile hem Türk Cumhuriyetleri’ndeki soydaşlarla iletişimi kolaylaştıracak hem de Türk dünyasından gelen öğrencilerin üniversitelere uyumunu daha da yukarı seviyeye çekebileceğine işaret eden Şen, “Bu anlamda da önemli bir tesirin olacağını düşünüyorum. Ama mesele dediğim üzere; uluslararası dengelerin de hesaba katılarak hayata geçirilmesi gereken zaruriyetleri kapsamaktadır. Dolayısıyla bunları dikkate almak suretiyle, kararlı adımlarla bu hedefe ulaşmak lazım. Bizim alfabemiz değişmeyecek. Türkiye Türkçesi alfabesi başka bir şey. Türk dünyası alfabesi başka bir şey. Burada esas olan o coğrafyalarda Kiril alfabesi dediğimiz Rus menşeli alfabeden hepimizin anlaşabileceği Latin menşeli alfabeye geçişi tam manasıyla sağlanmasıdır. Burada da ortak bir Latin alfabe sisteminin benimsenebilmesidir. Türk Cumhuriyetlerinin bir kısmı Latin alfabesine geçmiştir. Fakat Türkçe’nin sesleri her cumhuriyetin alfabesinde farklı işaretlerle karşılanabilmektedir. Bu farklılığın önüne geçmek suretiyle biz ortak bir anlaşma sisteminde buluşmuş olacağız inşallah” şeklinde konuştu.

Haber: Sezer SEZER