Mithat Önal, ‘Edebiyat Birleştirici Güce Sahiptir’

Betül Fırat'ın kaleminden söyleşi köşesinin bu haftaki konuğu Yazar Mithat Önal. Önal, kendisine yöneltilen soruları siz okuyucuları için tüm içtenlikle cevapladı.   BETÜL FIRAT: Öncelikle hoş geldiniz diyor ve söyleşimizin başlangıcında bir iki cümleyle sizi tanımak istiyoruz. Mithat Önal Kimdir?   MİTHAT ÖNAL: Teşekkür ederim. Hoş buldum. Mithat Önal kendisini edebiyata adamış, edebiyatın evrenselliğine inanmış, edebi bir metnin dünyanın her yerinde aynı duygu ve duyarlılıkla okunacağına inanmış bir insan. Yani hiç kimsenin bilmediği bir ülkenin herhangi bir yerinde bir insanın hikayesinin anlatılması ve kaleme alınması bir başka yerdeki insan tarafından aynı his ve duyguyla okunduğuna kanaat getiren birisiyim. Ben edebiyatın evrensel olması açısından dünyadaki bütün bu savaş, kaos ve kargaşayı edebiyatın son vereceğine, edebiyatın insanları kardeş kılıp barıştıracağı kanaatindeyim. Şahsım açısından edebiyata aşık, okumanın ve yazmanın birbirini tamamlayan unsurlar olduğunu düşünürüm. Yazmak ve üretmek bir yazar olarak en büyük tutkum diyebilirim. Kendini edebiyata vermiş ve hemen hemen bütün zamanını edebiyata adamış bir bireyim. Ayrıca insanları bir çatı altında toplaması, aynı duygu ve düşünce iklimine sokması babından edebiyatın insanlar üzerinde birleştirici bir manevi etkisinin ve çekim gücünün olduğunu düşünüyorum.   BETÜL FIRAT: Yazmaya nasıl başladığınızdan ve ne kadar zamandır yazdığınızdan bahseder misiniz biraz?   MİTHAT ÖNAL: Yazmak, bir yazar için okumak kadar büyük bir tutkudur. Bir yazar bana göre önce iyi bir okuyucu olmalıdır. Okumanın keyfini, lezzetini, hazzını ve düşünce iklimini açan yönünü kavrayan bir yazar yolun yarısında kalmaz. Yazarlığı ben uzun bir yolda yürümeye benzetirim. Siz yazarlık yolunda ilerlerken okumak dağarcığınıza doldurduğunuz ekmek ve gıdalar gibidir. Beslendikçe dirençleşir ve ilerlemeniz güçlenir. İyi bir okuyucu olmayan yazarın zamanla kalemi zayıflar ve yazın derinliği daralır ve sığlaşır. Bu açıdan ben kendimi önce iyi bir okuyucu olarak tanımlarım. Yazmanın insanın içinden gelen bir his, bir duygu, bir düşünce derinliği olduğuna inanırım. Yazmak öncelikle insanın içerisinde var olan bir düşüncedir. Yazar etrafındaki olayları ve olguları gözlemleyerek okumanın verdiği güçle yazı dünyasına adım atar. Yani bir yazarın içerisinde zaten biraz iddialı bir düşünce olacak ama söylemek isterim doğuştan yazmak isteği vardır. Yazar bu isteğini ve duygusunu zamanla etrafındaki olaylar ve olgular ışığında, okuduğu kitapların yönlendirmesi ve zihnini beslemesiyle güçlendirerek şekillendirir. Bu açıdan ben yazmanın önce kendi içimde, duygu ve düşüncemde var olduğuna kanaat getirdim ve gözlemledim. Tabii çok okumak gerekiyor. Ancak ben gerekli olanları okumaktan yanayım. Belki de ben öyle düşünüyorum. Okudukça kalemin güçlendiğini ve derinleştiğini gördüm. Ayrıca her yazarın uğrak yeridir edebiyat dergileri. Vazgeçilmezi diyebilirim. Ben uzun yıllar edebiyat dergilerinde öyküler kaleme aldım. Edebiyat dergileri bir okul gibidir. Her biri edebiyatçı yetiştiren birer okuldur. Edebiyat dergilerinde yazdıkça pişersiniz, kaleminiz olgunlaşır ve yazınız derinleşir.   BETÜL FIRAT: Edebiyat alanında ilk eseriniz nedir ve ilk yayınlanan eseriniz hangisidir?   MİTHAT ÖNAL: İsmini zaman ve mekan olarak birbirimizden uzak düşsek de çok sevdiğim manevi ablam Elif Yılmaz’ın verdiği bir gençlik romanı olan Adı Eylül.   BETÜL FIRAT: Ailenizde sizden başka sanatın herhangi bir alanıyla ilgilenen var mı?   MİTHAT ÖNAL: Büyük amcam Yaşar Önal yazdıklarını kitaplaştırmasa da bir şairdi. 1970 ila 1980li yıllarda Varlık dergisi dahil edebiyat dergilerinde ve Cumhuriyet Gazetesinde şiirler kaleme almış. Tabii o dönem kitaplaştırmamış. Bu tabii dergilerde ve gazetede yazmakla kalmış. Onun manevi mirasçısı olarak yazdıklarını toparlamak ve bir kitapta toplamakta bana düşüyor.   BETÜL FIRAT: Sizin için en önemli olan eseriniz hangisidir?   MİTHAT ÖNAL: Bir yazar için eserleri çocukları gibidir. Her birisine ayrı bir emek ve duygu yoğunluğu vermiştir. Nasıl ki bir ebeveyn çocukları arasında bir ayrım, ayrı bir sevecenlik duygusuna kapılmazsa, bir yazarda yazdıkları eserleri arasında bu duyguya kapılamaz. Bu açıdan yazdıklarımın ve yazacaklarımın hepsi benim için aynı önemdedir. Yani şu eserim diğerlerine göre daha önem arz eder diyemem.   BETÜL FIRAT: Bir yazar sanatını icra ederken en çok neye dikkat etmeli?   MİTHAT ÖNAL: Kendini yazdığı esere vermeli. Okumanın derin hazzını ve huzurunu yaşarken kaleminin güçlendiğini ve derinleştiğini görecektir. Bu iki sac ayağını yerli yerine oturttuğunda yazar yürüdüğü yolda hep ilerler.    BETÜL FIRAT: Kitaplarla aranız nasıldır? En son hangi kitabı okudunuz? En çok tavsiye edeceğiniz kitap hangisi olurdu?   MİTHAT ÖNAL: Kitaplarla aram hep iyi olmuştur. En iyi arkadaş, en iyi sırdaş, en iyi yoldaş benim için kitaplardır. Ancak biraz seçiciyim kitap konusunda. Özellikle edebiyat dünyasına yön veren, eserler kazandıran yazarları tercih etmişimdir okumakta. Sürekli okuma eğiliminde olduğum için en son kitap diye bir olgu yok gibi benim için. Gün içerisinde en az üç yazarın eserinden okumuşluğum oluyor. Türk ve dünya edebiyatında yol gösteren klasik eserleri okumalarını tavsiye ederim. Bir yazar adayı yazarlık yolunda yürüyecekse öncelikle yazım ustalarının eserlerinin içerisinde duygu ve düşüncelerini adeta bir hamur gibi yoğurmalıdır. Bu doğrultu da ben sadece bir kitap değil tüm klasikleşmiş edebi eserleri tavsiye ediyorum.   BETÜL FIRAT: Sizi etkileyen şair, yazar veya sanatçılar kimlerdir?   MİTHAT ÖNAL: Sait Faik Abasıyanıken çok beni etkileyen yazardır. Yazım konusundaki zor şartlarda ve dahi en doğru tabirle imkânsızlık içerisinde onca eserler vermesi beni çok etkilemiştir.   BETÜL FIRAT: İyi yazmak için bir formül var mıdır? Yazmak isteyenlere önerileriniz nelerdir?   MİTHAT ÖNAL: İyi yazmanın en iyi formülü duygularına ve düşüncelerine kayıtsız kalmamaktır. Dediğim gibi yazmak içsel bir duygudur. Sonradan elde edilmiş bir olgu veya duygu değildir. İnsanda zaten var olan bir duygudur. Yazar sadece var olan bu duygusunu gözlemlemek ve okumakla geliştirir ve derinleştirir. Sadece yazmak istedikleri alanlardaki kitapları okumaları ve çok iyi bir gözleme sahip olmalarını tavsiye edebilirim.     BETÜL FIRAT: Gençlerimizi edebiyata ve sanata kazandırmak için neler yapılabilir?   MİTHAT ÖNAL: Ben yazarların daha çok eser üretmeleri için devlet nezdin de bir teşvik, bir yönlendirme veya bir ön ayak olma gibi bir girişin olmadığını gözlemliyorum. Bu zaten bariz olarak da görülebiliyor ve birçok alanda da dile getiriliyor. Evet okumak insanları hem devlet nezdinde hem de sivil toplum kuruluşları bazında teşvik ediliyor. Türkiye’nin dört bir yanında hatta kasabalarında dahi kitap fuarları düzenleniyor. Bu çok olumlu ve takdir edilesi bir olay. Ancak yazarın üretmesi konusunda herhangi bir destek ve teşvik gördüğünü düşünmüyorum. Siz öncelikle üreten, yazan kesimi destekleyecek ve onu ayakta tutacaksınız ki, yazar ürettikçe ortaya okuyucunun ilgisini çekecek, düşünce ve ufkunu açacak eserler çıksın.     BETÜL FIRAT: Sizi okumak isteyen, takip etmek isteyen dostlarımız nerelerden ulaşabilirler?   MİTHAT ÖNAL: Bütün internet kitap mağazalarından kitaplarıma ulaşabilirler. Beni de sosyal medya hesaplarımdan takip edebilirler.   BETÜL FIRAT: Şu ana kadar sohbetimizi okuyan ve bizlere eşlik eden dostlara son olarak ne söylemek istersiniz?   MİTHAT ÖNAL: Okumanın engin hazzından ve mutluluğundan kendilerini mahrum bırakmasınlar. Eğer içlerinde bir yazma hissi ve duygusu var ise bunu köreltmesinler ve gün yüzüne çıkarsınlar. Okuyarak geliştirsinler.