Sigara tüketimi tüm dünyada önlenebilir özellikte olan ve bulaşıcı olmayan hastalıkların ve bu hastalıklara bağlı ölümlerin birinci nedenidir.   Türkiye'deki erişkin nüfusun yaklaşık yarısı sigara içmektedir. Sigara, her yıl 5 milyondan fazla insanın ölümüne yol açan zararlı bir alışkanlıktır. Sigara dumanında 7000’den fazla kimyasal bulunmakta ve bu maddelerin 70’den fazlası ise yüksek oranda kanser yapıcı özelliktedir. Pil üretiminde kullanılan kadmiyum, bataklıklarda yoğun miktarda bulunan metan gazı, kimyasal endüstride kullanılan arsenik, böcek ilacı üretiminde kullanılan nikotin, soba ve şofben zehirlenmelerinden sorumlu karbonmonoksit gazı, boya sanayinde kullanılan amonyak gibi pek çok zararlı bileşen sigara dumanı ile vücuda alınır. Nikotin adlı madde aynı zamanda sinir sistemi üzerinde güçlü bir uyarıcı etkiye sahiptir. Nikotinin bu özelliğinden dolayı sigara içen kişilerde zaman içerisinde nikotine karşı ruhsal ve fiziksel bağımlılık meydana gelir. Kanser, kalp krizi, inme, depresyon gibi çok sayıda ciddi sağlık sorunu ile doğrudan ilişki içerisinde olan sigara tüketiminden kaçınmak, bağımlılık durumunda uzman birimlerden profesyonel destek almak son derece önemlidir.   SİGARA BAĞIMLILIĞI NEDİR? Madde bağımlılığı, Dünya Sağlık Örgütü tarafından “kişinin kullanmakta olduğu psikoaktif maddeyi daha önceden değer verdiği diğer nesnelerden ve uğraşlardan belirgin olarak daha değerli görmesi ve o maddeye çok daha yüksek öncelik tanıması” olarak tanımlanır ve kişinin herhangi bir maddenin kullanımı üzerinde kontrol yeteneğini kaybetmesi şeklinde özetlenebilir.   Sigara bağımlılığı olarak bilinen nikotin bağımlılığı ise yine Dünya Sağlık Örgütü tarafından “kişinin düzenli olarak günde 1 sigara tüketmesi” olarak tanımlanmıştır. Sinir sistemi üzerinde uyarıcı etkileri bulunan nikotin tüketimi ile zaman içinde kişide hem fiziksel hem de psikolojik bağımlılık durumu ortaya çıkmaktadır.   SİGARANIN ZARARLARI NELERDİR? Sigara tüketimi, en çok akciğerler olmak üzere vücudun tüm organlarını olumsuz etkiler ve  ciddi sağlık sorunlarına yol açar. Sigara zararları ile ilişkili sağlık problemleri şu şekilde sıralanabilir:   KANSER Sigara içerisinde yüzlercesi zehirli olmak üzere 7000’den fazla kimyasal madde bulunur ve bunların 70’den fazlası doğrudan kanser yapıcı özelliktedir. Sigara tüketimi ve pasif içicilik olarak adlandırılan sigara dumanı maruziyeti, başta akciğer kanseri olmak üzere pek çok kanser hastalığı ile ilişkilidir. Sigara kullanan bir insanın kanser ile ilişkili herhangi bir hastalık sonucunda hayatını kaybetme riski 7 kat artarken, akciğer kanseri ile ilişkili ölüm riski 12 - 24 kat artar.   SİGARANIN NEDEN OLDUĞU KANSER TÜRLERİ Akciğer Kanseri Ağız Kanseri Burun Kanseri Dudak Kanseri Boğaz Kanseri Gırtlak Kanseri Yemek Borusu Kanseri Böbrek Kanseri Mesane Kanseri Karaciğer Kanseri Mide Kanseri Pankreas Kanseri   KALP VE DAMAR HASTALIKLARI Sigara tüketimi ve sigara dumanı maruziyeti kalp ve damar hastalıklarına neden olan faktörlerdendir. Sigara dumanında bulunan ve soba ,şofben zehirlenmelerinin nedeni olan karbonmonoksit gazı akciğerlerden kana geçer.Oksijeni dokulara taşımakla görevli olan hemoglobin karbonmonoksit gazı ile bağlandığında oksijen moleküllerini taşıyamaz ve kanın dokulara oksijen taşıma kapasitesi büyük oranda azalır. Bunun sonucunda kalbin çalışma yükü artar, damar içi kan basıncı artar ve kalp damar hastalıkları gelişir. Sigara kullanan kişinin kalp krizi  sonucunda ölüm riski sigara kullanmayan kişiye göre 4 kat fazladır. Sigara içmek, damar sertliğinin önlenebilir en önemli nedenlerinden biridir. Sigara kan damarlarında kan akışını engelleyen zararlı plak oluşumu ve damar tıkanıklığına zemin hazırlar.Ayrıca kanda zararlı kolesterol olan LDL seviyelerinin artmasına neden olur ve fazla LDL yaralanan damar duvarlarına yerleşir. Bu, damarlardaki arteriosklerotik plak oluşumunu ve daralmaları kolaylaştırır.   SOLUNUM SİSTEMİ HASTALIKLARI Sigara dumanından en fazla etkilenen organ akciğerlerdir. Sigara dumanı içerisinde bulunan zararlı kimyasallardan biri olan katran, akciğer dokusunda birikir ve zamanla bu dokularda harabiyete yol açar. Bunun sonucunda solunum kapasitesi azalır ve astım, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) gibi solunum sistemi ile ilişkili ciddi hastalıkların görülme riski artar. Sigara dumanındaki kimyasal maddeler iltihabi reaksiyona neden olur, bronşları tahrip eder ve enfeksiyona eğilim yaratır.   CİNSEL FONKSİYONLARDA BOZULMA Vücuttaki tüm hücrelerin eksiksiz şekilde çalışması  için yeterli oksijen düzeyine ihtiyacı vardır. Sigara tüketimi sonucunda kanın oksijen taşıma kapasitesi  azalır  ve bu nedenle tüm vücut sistemlerinde işlev kaybıolur. Sigara ile alınan toksik özellikteki kimyasallar her iki cinsiyette de cinsel fonksiyonlarda bozulma ve aynı zamanda kısırlık riskinde artmaya neden olur. Sigara tüketimi ile gebelik döneminde düşük, plasenta sorunları ve ektopik gebelik gibi üreme sağlığı ile ilişkili sorunlar görülebilir. Gebelik dışında da düzensiz adet görme,kemik erimesi, erken menopoz ve jinekolojik kanser riskinde artış meydana gelir.   BÖBREK HASTALIKLARI Sigara dumanı ile vücuda alınan nikotin, metabolize olduktan sonra oluşan kotinin isimli madde vücuttan idrar yoluyla atılır ancak idrar ile atılana kadar tüm renal sistemden geçer ve bu sırada böbrekler ve diğer yapılar  olumsuz etkilenir. Sigara kullanımıyla oluşan kan basıncı artışı uzun vadede böbrekler üzerinde ciddi hasarlara ve hatta böbrek yetmezliğine yol açabilir.   SİGARANIN CİLT SAĞLIĞINA ETKİLERİ Sigara içenlerin ciltleri sağlıksız bir görünüme sahiptir. Nikotin, cilde giden kan dolaşımını zayıflatarak cilt sağlığını olumsuz yönde etkiler. Sigara dumanı ayrıca cilt hücrelerine zarar veren maddeler içerir. Sonuç olarak cilt incelir, elastikiyetini kaybeder, erkenden kırışır ve yaşlanır.   SİGARANIN AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI ÜZERİNE ETKİLERİ Tütün dumanında bulunan katran dişlerde sararmaya ve kahverengi lekelere neden olur. Sigara içmek, ağız boşluğunu bazı bakterilerin üremesi için elverişli hale getirir. Çoğalan bakteriler ağız kokusuna ve diş çürüklerinin yanı sıra erken diş kaybına neden olabilecek diş eti hastalıklarına neden olur.   DEPRESYON Sigara tüketimi vücudun tüm sistemlerinde olduğu gibi ruh sağlığı üzerinde de zararlı etkiler gösterir. Sigara tüketen veya pasif içici olarak sigara dumanına maruz kalan kişilerde depresif belirtiler daha fazla görülür ve özellikle nikotin düzeyinin hızlı şekilde artıp azalması kişinin depresyona olan yatkınlığını büyük oranda artırır.   TİP 2 DİYABET Sigara tüketimi tip 2 diyabet hastalığına yol açan önemli nedenlerden biridir. Geçmişte sigara kullanan kişilerin tip 2 diyabet hastalığına yakalanma riski artış gösterirken, sigara kullanmaya devam eden kişiler için bu risk çok daha yüksektir. Hem sigara hem de kontrolsüz diyabet kan damarlarına zarar verir. Ayrıca sigara içen diyabetli hastalarda kalp krizi, inme gibi kardiyovasküler hastalık riski daha yüksektir. Organlarının iyi bir şekilde kanlanması, özellikle şeker hastaları için son derece önemlidir, çünkü ancak o zaman çeşitli diyabetik sekellerden kaçınmak mümkün hale gelir.   SİGARAYI BIRAKMANIN FAYDALARI NELERDİR? Sigara tüketimi, vücudun tüm sistemlerini doğrudan etkiler ve çok sayıda sistemik hastalığa neden olur. Kanın oksijen taşıma kapasitesinin azalması hücrelerin oksijensiz kalması pek çok sağlık problemine yatkınlığı artırır. Sigara kullanımının sonlandırılmasından kısa bir süre sonra kanın oksijen taşıma kapasitesi artar ve vücudun tüm hücreleri yeterli oksijen doygunluğuna ulaşır. Sigarayı bıraktıktan sonraki geçen süre ve sağlık açısından kazanımlar şu şekilde sıralanabilir: 20 dakika içerisinde kan basıncı normale döner; kan dolaşımında düzelme yaşanır. 8 saat sonra kan karbonmonoksit düzeyi azalmaya başlar ve kanın oksijen yoğunluğu artar. 24 saat sonrasında sigara tüketimi ile birlikte 4 kat artmış olan kalp krizi riski azalmaya başlar. 48 saatlik süre sonunda sinir uçlarında görülen harabiyet azalır ve tat ve koku duyularında iyileşme görülür. 2 hafta ile 3 ay arasında kan dolaşımı gelişir; akciğer kapasitesi %30 oranında artar. Yürümek, egzersiz yapmak, merdiven çıkmak çok daha kolaylaşır. 1 ay ile 9 ay arasında sinüslerde ve akciğerde yoğun şekilde bulunan sekresyon azalır; daha sağlıklı nefes alışverişi sağlanır ve kişi çok daha enerjik ve dinç hissetmeye başlar. Sigarasız geçen 1 yılın sonunda hem kalp hem de damar yapıları büyük oranda iyileşir ve koroner arter hastalığı riski yarı yarıya azalır. 5 yılın sonunda akciğer kanserine bağlı ölüm riski yarıya düşer. İnme riski sigara içmeyen bir insanla aynı seviyede olur. Ağız, boğaz, yemek borusu, pankreas, mesane ve böbrekle ilişkili kanser riskleri azalır.   Sigara ve tütün kullanımının bu yoğunlukta sürmesi halinde 2030 yılında dünyada 8 milyon kişinin sigara ve tütün kullanımına bağlı hastalıklardan hayatını kaybedeceği düşünülmektedir.   Sonuç olarak unutulmaması gereken en temel ve can alıcı gerçek şudur:   Sigara sağlığa zararlıdır.Sigara yalnızca sigara satışı yapan kişilere yarar sağlamaktadır.   Sigara kullanımı, ve sigara bağımlılığı önlenebilir bir sorundur.   Sigara dost sandığınız büyük bir düşmandır. Kendinize bu kötü düşmanı arkadaş olarak seçmeyin…